Ka një arsye përse quhet “urtësi e përjetshme”.
Që nga themelimi i saj 2300 vjet më parë, filozofia stoike ka mbrojtur përgjegjësinë personale dhe ka theksuar qëndrimin me këmbë në tokë. Në vend që të lëvizim drejt kënaqësisë dhe të shmangies së dhimbjes, stoikët e dinë se është më mirë ta trajtojnë çdo moment për atë që sjell.
STOICIZMI ËSHTË VEÇANËRISHT I RËNDËSISHËM GJATË KOHËRAVE SFIDUESE, SIÇ JANË TANI.
Më poshtë kemi sjellë 10 thënie stoike që na detyrojnë të ndalojmë dhe të reflektojmë se ku jemi tani. Ky është mesazhi shtytës pas kësaj filozofie: nuk janë kushtet e jashtme, por reagimi juaj ndaj tyre që është shenja e vërtetë e karakterit tuaj.
Distanca midis asaj që dëshironi dhe asaj që arrini shpesh matet me qëndrueshmërinë tuaj ndaj shqetësimit dhe fatkeqësisë. Sa më pak të jeni në gjendje të duroni sfidat, aq më e madhe është distanca. Stoikët e dinin këtë, ashtu siç e dinin se ekzistonte një mënyrë për të mbyllur hendekun.
“PËRPJEKJET TUAJA TË PARA NUK DO TË FUNKSIONOJNË. DO TË MARRIN SHUMË NGA JU – POR ENERGJIA ËSHTË NJË PASURI DHE NE GJITHMONË MUND TË GJEJMË MË SHUMË PREJ SAJ. ËSHTË NJË BURIM I RINOVUESHËM. NDALONI SË KËRKUARI PËR NJË IDE BRILLANTE DHE FILLONI TË KËRKONI PËR PIKA TË DOBËTA. MOS KËRKONI MË ENGJËJ DHE FILLONI TË KËRKONI KËNDVËSHTRIME.” – RYAN HOLIDAY
Në “Pengesa është rruga”, Holiday shkruan gjithashtu se nëse rri duarkryq dhe pret që çdo mundësi të bjerë në prehrin tënd, nuk do ta kuptosh kurrë se çfarë mund të bësh. Është një kujtesë se do të dështoni më shumë sesa do të keni sukses. Megjithatë, nëse nuk jeni të gatshëm të dështoni, suksesi do të mbetet i pakapshëm.
“PENGESA E VEPRIMIT AVANCON VEPRIMIN. AJO QË QËNDRON NË RRUGË, BËHET RRUGË.” – MARCUS AURELIUS
Thënia që frymëzoi titullin e librit të Holiday, nga stoiku më i cituar në botë. “Meditimet” e perandorit romak mbetet një udhërrëfyes i rëndësishëm. Këto dy fjali përmbledhin stoicizmin më mirë se çdo gjë: nëse nuk do të përdorësh rrethanat fatkeqe në avantazhin tënd, nuk do të dish si të transformosh asgjë. Ju nuk ikni nga pengesat. Ju mund t’ju duhet të hidheni mbi të ose ta thyeni gjatë sprintit. Thjesht mos e shmangni atë. Përdoreni atë në avantazhin tuaj.
“UNË JU GJYKOJ FATKEQ, SEPSE NUK KENI PËRJETUAR KURRË NJË FATKEQËSI. JU E KENI KALUAR JETËN PA NJË KUNDËRSHTAR – ASKUSH NUK MUND TA DIJË SE PËR ÇFARË JENI I AFTË, MADJE AS JU.” – SENEKA
Burri i shteti dhe dramaturgu romak ofroi shumë njohuri të mprehta për natyrën njerëzore. Si në teatër, ashtu edhe në jetë: nëse nuk vuani, nuk do të zhvilloni ndjeshmëri; nëse nuk sfidoheni, nuk do të kapërceni. Sa jetë e tmerrshme për t’u humbur.
“PENGESA NË RRUGË BËHET RRUGA. MOS HARRONI KURRË, BRENDA ÇDO PENGESE ËSHTË NJË MUNDËSI PËR TË PËRMIRËSUAR GJENDJEN TONË.” – THËNIE ZEN
Një citat i fundit i nxjerrë nga libri i Holiday. Kockat e thyera bëhen më të forta në vendin e thyerjes.
“MOS E PREMTO DY HERË ATË QË MUND TË BËSH MENJËHERË.” – KATO I RIU
Ndaloni së bjerruri kohën. Të vetmet mendime të vlefshme janë ato që çojnë drejtpërdrejt në veprim. Premtimet janë vetëm fjalë derisa t’i përmbushni ato.
“AI QË KA NJË PSE PËR TË JETUAR, MUND TË PËRBALLOJË POTHUAJSE ÇDO SI.” – NIÇE
Shumë kërkime kanë treguar se kuptimi është më i rëndësishëm se çdo gjë tjetër. Arkëtimi i një pagese mujore është i rëndësishëm. Të kesh një arsye për të jetuar është me vlerë shumë më të madhe.
“MOS KËRKONI QË GJITHÇKA TË NDODHË ASHTU SIÇ DËSHIRONI, POR DËSHIRONI QË GJITHÇKA TË NDODHË ASHTU SIÇ DO TË NDODHË NË TË VËRTETË – ATËHERË JETA JUAJ DO TË RRJEDHË MIRË.” – EPIKTETI
Kjo kohë e vështirë ka prekur secilin prej nesh. Askush nuk e dëshironte, por ja ku është. Si po ju rrjedh jeta?
“NË FUND TË FUNDIT, NJERIU NUK DUHET TË PYESË SE CILI ËSHTË KUPTIMI I JETËS SË TIJ, POR DUHET TË KUPTOJË SE ËSHTË AI QË PYETET. ME NJË FJALË, ÇDO NJERI PYETET NGA JETA; DHE AI MUND T’I PËRGJIGJET JETËS VETËM DUKE U PËRGJIGJUR PËR JETËN E TIJ; NDAJ JETËS AI MUND T’I PËRGJIGJET VETËM DUKE QENË I PËRGJEGJSHËM.” – VIKTOR FRANKL
Frankl, një i mbijetuar i kampit të përqëndrimit, dinte disa gjëra për vuajtjet. Ai e kuptoi ndryshimin midis anëtarëve të kampit që ruajtën integritetin gjatë asaj kohe të tmerrshme dhe atyre që nuk e ruajtën. Hierarkia e tij e famshme e nevojave thotë se kërkesat themelore për mbijetesë, si ushqimi dhe strehimi, duhet së pari të plotësohen. Pas kësaj, ne mund të fillojmë të vetë-aktualizohemi. Nëse e përmbushni apo jo atë detyrë është mbi supet tuaja.
“NUK MUND TA NDASH DIJEN NGA KONTAKTI ME TOKËN. NË FAKT, NUK MUND TË NDASH ASGJË NGA KONTAKTI ME TOKËN. DHE KONTAKTI ME BOTËN REALE BËHET PËRMES FUTJES SË VETES NË LOJË – DUKE PASUR NJË EKSPOZIM NDAJ BOTËS REALE DHE DUKE PAGUAR NJË ÇMIM PËR PASOJAT E SAJ, TË MIRA APO TË KËQIJA. GËRVISHTJET NË LËKURËN TUAJ DO T’I DREJTOJNË MËSIMET DHE ZBULIMET TUAJ.” – NASSIM NICHOLAS TASSIB
Studiuesi libanezo-amerikan e përkufizon një stoik si dikush që “e shndërron frikën në maturi, dhimbjen në informacion, gabimet në iniciative dhe dëshirën në sipërmarrje”. Siç thotë titulli i një prej librave të tij, duhet të kesh lëkurën në lojë për të luajtur lojën. Ato plagë janë faqeshënues.
“NE KEMI DY VESHË DHE NJË GOJË, NDAJ DUHET TË DËGJOJMË MË SHUMË SE SA FLASIM.” – ZENONI I CITIUMIT
Ne do t’i japim fjalën e fundit themeluesit të Stoicizmit për këshilla në lidhje me rrugën e vërtetë drejt dijes. Çfarë shprehjeje për t’u zbatuar në epokën e mediave sociale.